digmaan

Kakaiba talaga ang nagagawa ng digmaan. Sa pagbabasa ko ng ikasiyam at ikasampung kabanata, nalaman ko ang iba't ibang nangyayari at epekto ng pakikidigma. Malungkot isipin na puro masama lamang ang nadudulot ng pakikipaglaban. May nahihiwalay. May namamatay. Maraming nahihirapan. Kahit anong mangyari sa digmaan ay nakasasama ito sa lipunan.
Sa kabanata siyam ay nilarawan ang hirap na mahiwalay sa pamilya. Sa mga rebelde kasi noo'y kinailangan nilang iwan ang kanilang pamilya sapagkat baka malagay pa sila sa panganib. Mahirap para sa isang magulang at isang tatay na iwan ang kaniyang asawa't mga anak at hindi man lang alam kung buhay pa sila o hindi na. Mahirap ding ibuwis ang buhay at iwan ng panghabambuhay ang pamilya. Isa ito sa mga naidulot ng digmaan noon. Nang namatay nga si Paeng ay naiwan niya ang kaniyang pamilya. Dagdag pa rito, kapag may digmaan ay siguradong walang katahimikan. Ang mga nasa bayan noo'y natatakot na baka bigla lamang silang patayin. Sa mga rebelde nama'y baka bigla silang iambush at pagpapatayin sila. Naiiba ang buhay kapag may digmaan at talagang mahirap mamuhay nang mapayapa habang ang buong kapaligira'y may away.
Dalawa lamang ang nabanggit na dulot ng digmaan. Marami pang maidadagdag na negatibong nagagawa ng digmaan sa lipunan. Sa mga nakikipag-away at pati sa mga inosente, marami ang namamatay. Nagugulo ang buhay ng lahat lalo na ang mga gustong makipaglaban para sa minimithi. Ang malala'y kailangang ibuwis ang buhay para lamang makamit ang mga ito.

-dale.liwanag [k9&10]