Dalawang maikling kabanata, ngunit dalawang kabanata na maaaring pagkukunan ng ilang mahahalagang kaisipan tungkol sa kabuuang akda. Sa palagay ko, ang ikalabing-tatlong at ang ikalabing-apat na kabanata ay ang huling mga hakbang bago ang climax ng kuwento.
******
Sa Ang Himala ng Birhen, ikinuwento ni Esteban kay Boboy ang nangyari noong nagkasakit siya. Walang pera noon si Nene upang gamutin si Boboy. Hindi rin siya lumapit kay Esteban na arbularyo dahil hindi ata siya naniniwala sa kanyang kakayahan. Ang ginawa na lang ni Nene ay dalhin ang kanyang anak sa Naga upang puntahan ang katedral doon, kung saan may nagaganap na prusisyon para sa Birhen ng Peñafrancia.
Inilarawan nang mabuti ng awtor ang mga nangyari sa parada at prusisyon. Sobrang daming tao, iba’t-ibang uri: matanda’t bata, babae’t lalaki, lahat ay nagsama-sama sa mga kalsada upang panoorin ang parada para sa Birhen. Napansin ko rito ang bahaging kung saan binabanggit ang mga bagay-bagay na pinagtutuunan ng pansin ng mga tao sa parada (lobo, hikaw, singsing...novena, ice cream, atbp.). Naisip ko sa pagbabasa ko, parang andoon sa Naga ang mga tao hindi dahil sa Birhen, hindi dahil sa debosyon, kundi dahil sa mismong pagdiriwang, dahil sa entertainment value ng parada, dahil sa mga nagmamartsang kadete at sumasayaw na majorette. Parang nais ipahiwatig ng awtor na nagiging commercialized ang relihiyon sa Pilipinas.
Hindi gumaling si Boboy sa pagbibisita nila sa katedral kaya kinabukasan (tama ba?) dinala ang bata sa ilog upang paliguan dito habang dumadaan ang pagoda ng Birhen. Lalo pang lumalala ang sakit ni Boboy dahil sa dumi ng tubig. Mapaghimala man o hindi, hindi ko papaliguan ang aking anak sa maduming tubig-ilog. May common sense kasi ako, ngunit naiintidihan ko naman, desperado kasi si Nene. Marahil nga, namatay si Boboy kundi dahil kay Mr. Edwards. Sa palagay ko, ang pinapag-usapan sa titulo ng kabanata, Ang Himala ng Birhen, ay ang pagtatagpo nina Nene at Mr. Edwards. Ang pagtatagpo na magdudulot ng kasaganahan at kahirapan sa buhay ni Nene. At least, gumaling si Boboy.
May binanggit dito na isang proyekto ni Nene. Ano kaya ito?
*****
Nakapag-reflect ako habang binasa ko ang susunod na kabanata, Mga Bahay sa Gitna ng Bagyo.
Matapos naisin ni Boboy na buksan ang kanyang mata (upang makita muli si Estela) sa itinaguriang ang kanilang mundo, o ang mundo ng mga kaluluwa, aswang, at iba pa, ikinuwento ni Esteban sa kanya ang kasaysayan ng Sagrada sa panahon ng 1970-1972. Pinag-usapan dito ang malaking bagyo na dumaan sa Bicolandia. Nakakatuwa ang kasabihan tungkol sa pagbibigay ng pangalan sa mga bagay na hindi pa naiintindihan. Totoo nga ito, takot ang mga tao sa mga bagay na hindi nila maiintindihan.
Bukod pa sa kaisipang ito, sa palagay ko ay hindi mahalagang intiindihin ang literal na bagyong Sining, kundi ang sumunod na piguratibong bagyo, ang bagyo ng pag-uunlad matapos ang pagdeklara ng Batas Militar. Hindi pa handa ang mga magsasaka, na kuntento pa sa kanilang buhay, sa pagbabago na naganap sa Sagrada. Ang mga pagbabagong dumating na simbilis ng bagyong Sining.
Sa umpisa naman nagdulot ang IRRI ng kabutihan sa anihan, na gumanda, ngunit sa maikling panahon lamang. Ang dagdag pang mga pakikialam ng gobyerno tulad ng mga super palaka at golden kuhol ay nagdulot pa ng kasamahan. Inihambing nga sila sa mga sampung salot.
May natutunan naman ako sa kabanatang ito, tungkol sa kasaysayan. Akala ko dati, ang pagbabago sa sistema ng agrikultura, gamit ng teknolohiya, ay magdudulot ng kaunlaran. Hindi pala lagi.
*****
Hanggang sa susunod,
Isang bahay na nakikipagbuno sa bagyo ngunit nananatili at tumatanda,
O isang taong stubborn,
Nicholas Price.
No comments:
Post a Comment