Ang kabanatang ito ang nagpapakita ng pagkabulag kay Selya ng mga mata ni Esteban. Nahulog ang kanyang puso sa mapaglinlang na anyo ni Selya; si Selya na nabulag na sa kagustuhang maitago ang hirap na dinaraanan niya sa buhay sa likod ng mga makamundong bagay tulad ng paggamit niya sa katas ng ilang-ilang upang maitago sa halimuyak nito ang pagiging alila niya sa mga Nueva.
Hanggang sa prusisyon ng Semana Santa, natali si Selya sa mga bagay na nagtatago ng tunay niyang katauhan. Nagdamit si Selya ng isang maikling kasuotan, kasuotan na kadadala lamang ng mga Amerikano dito sa Pilipinas buhat sa kanilang bansa. Nagpapatunay ito ng pagiging makakanluraning isip ni Selya (sa mga bagay man o tao), dagdag pa ang mga pangyayari sa mga naunang kabanata tulad ng mataas na pagtingin niya sa mga dayuhan gaya ni Mr. Edwards at Mr. Smith, at pati na ang pagkahumaling niya sa pamaypay (na buhat daw sa ibang bansa) na bigay sa kanya.
May dalawa akong interpretasyon sa pagsabay ni Selya karosa ni Dolorosa. Una, nais niyang makisalamuha sa mga mayayaman sa Sagrada na pilit niyang binabagayan. Pangalawa, siya rin ay may hinahanap tulad ng Mater Dolorosa. Naghahanap siya ng liwanag sa kanyang buhay na sa tingin niya ay puno ng kadiliman. Ngunit, siya ay bulag upang makakita ng liwanag na kanyang hinahanap; hindi siya makakakita ng tunay na liwanag habang nabubulag siya sa makamundong liwanag.
Sa ika-walong kabanata, Liwanag at Dilim, binibigyang-pansin ang katauhan ni Nene sa kamay ng mga taong pumapaligid sa kanya na sina Selya, Bino, at Agatha.
Sa simula pa lamang ay wala nang ganang alagaan ni Selya ang anak niyang si Nene. Marahil ay may mabigat itong dahilan upang huwag alagaan si Nene. Matatandaan na ayaw na sanang buhayin ni Selya si Nene; nais na niya itong ipalaglag. Hanggang sa paglaki ni Nene ay wala nang pakialam si Selya sa kanya. Kaya si Bino na ang umaruga kay Nene. Ipinapakita rito na muling nabulag ang mga mata ni Selya; siya ay nawalan ng pakialam sa paligid pati na sa mga pangangailangan ng kanyang pamilya.
Si Bino, na lubos na mahal si Nene, ay inalagaan siya at pinalaki sa mga pamahiing ginamit rin sa kanya ng kanyang mga magulang. Lumaki si Nene sa hacienda sa pamamagitan ng mga pamahiin, ngunit hindi siya lumaki katulad ng kanyang ina at ni Bino na natiling nakatali sa mga pamahiin. Si Nene ang nagdala ng pagbabago sa Sagrada, patunay dito ang mga sinimulan niyang mga negosyo.
Sa kabataan ni Nene, bigla na lamang nawalan ng gana si Bino sa pag-aalaga sa kanya kaya ipinaubaya na lamang si Nene sa katulong na si Agatha. Nanatili na lamang si Bino sa kanyang tumba-tumba habang nakatali pa rin sa mga pamahiing pinaniniwalaan, isa na rito ang pagpapaaral kay Nene. Pinapag-aral lamang niya, at ni Selya, si Nene dahil naniniwala sila na dapat itong makapag-aral dahil siya ang tagapagmana ng hacienda ng mga Nueva.
Naging masaya ang naging relasyon nina Nene at Agatha. Tinuruan ni Agatha si Nene ng mga gawain tulad ng paglalaba. Hindi napapansin ni Nene ang pagtataka ng mga tao sa paligid kung bakit tila magkaiba ang kulay nilang “mag-ina.” Ang alam lamang niya ay masaya siya sa piling ni Agatha tulad ng mga mababango at makukulay na bulaklak na kanilang pinipitas. Ngunit, tulad ng mga bulaklak na ito, naiba ang pagtingin nila sa isa’t-isa. Ang mga mababango at makukulay na bulaklak ay napalitan ng mga makukulay na papel na bulaklak; sa pagtatapos ng kabataan ni Nene, nagsimula na silang mag-away ni Agatha. Hindi naman ito nagtagal at naging natigil din ang kanilang pag-aaway dahil natili ang mga kaugaliang itinuro sa kanya ni Agatha noong bata pa siya. Ngunit, tulad ng makukulay na papel na bulaklak, ang kanilang relasyon ay wala ng bango.
- Michael Endozo
No comments:
Post a Comment